رمضان فرصتی برای خودشناسی
داریوش حیاتی – در تلاطم کشاکش نفس و زیاده‌روی‌های بی‌حدوحصر آدمی در جهان تکثر و تعلق، با اشتیاق و علاقمندی به مال‌اندوزی و طلب رفاه، گرایش به زندگانی رباتیک و ماشینی ضروری است. خانه‌تکانی در درون انسان شکل‌پذیرفته و می‌بایست زنگارهای انباشته از غبار منیت، کبر، و کاهلی را زدوده کند. این کار میسر نمی‌شود جز با طلب، تضرع، و تعلق به وجودی برتر. آنچه در درون انسان لازم است درک و پذیرش آن است که هیچ‌گاه به‌طور کامل نمی‌تواند خود را از آلودگی‌های دنیوی و ذهنی رها کند، مگر آنکه با قلبی پاک و ذهنی روشن به سوی حقیقتی مطلق گام بردارد.
انسان از بدو خلقت تا به امروز همواره نیازمند تلاشی در جهت برقراری ارتباط با مقوله‌ای چون اتکا و اعتماد بوده است؛ اتکایی که تنها در درگاه مطلق و بی‌نیاز، در مقابل قدرت لایزال و بی‌ادعای خداوند میسر می‌شود. در واقع، این گرایش ذاتی بشر به جستجوی یگانگی و اتصال با چیزی بزرگ‌تر از خود، ریشه در بافت روانی انسان‌ها دارد و جز با سعی و تلاش مستمر، نمی‌تواند به ثمر برسد.
در کلیه نگرش‌ها و باورهای اعتقادی، اعم از آسمانی و زمینی، حس پرستش و اعتراف به توسل به مظهر یگانگی و قدرت لایزال جزء لاینفک موارد عبادی و نیایشی بوده است. این نیاز به عبودیت و نیاز به خداوند در جان انسان‌ها نه تنها از دیرباز وجود داشته، بلکه همواره به‌عنوان یک نقطه‌نظر اعتقادی و معنوی برای ارتقاء روحی افراد مطرح بوده است. حال، در میان این همه تناقض، تنوع، و اختلاف در نگرش‌ها، این پرسش مطرح می‌شود که راه حق و سرمنزل راستین کدام است؟
ماه مبارک رمضان، فرصتی طلایی است برای تدبر و تعمق در جهانی سراسر تفکر و اندیشه. در این ماه، با رجوع به خویشتن، انسان می‌تواند به‌راحتی معنای آیه شریفه “و فی أنفسکم أفلا تبصرون” را درک کند. این آیه به انسان یادآوری می‌کند که خودشناسی نخستین گام برای رسیدن به حقیقت و مکاشفه درونی است. هر فردی در این ماه می‌تواند با جست‌وجو در درون خود، به‌راحتی درک کند که راه‌های مختلف زندگی تنها به ظاهر متفاوت‌اند و در اصل همه به یک حقیقت واحد ختم می‌شوند.
رمضان ماه غفران، رحمت، و برکت است؛ ماهی که در آن فرصتی برای بازگشت به درگاه الهی فراهم می‌شود. رمضان ماه ضیافت الهی است که در آن، بندگان از روزه‌داری و عبادت بهره‌مند می‌شوند و در این مسیر به پاکسازی روح خود می‌پردازند. این روزها به‌راستی برای مسلمانان فرصتی است تا از بار گناهان خود بکاهند و خود را از آلودگی‌های دنیوی پاک کنند. ولی این تغییرات درونی تنها به‌واسطه یک تلنگر کوچک و پذیرش درونی به‌وجود می‌آید. تنها کافی است که فرد با ایمان قلبی به خداوند اشاره‌ای کوچک کند، و در این صورت، معجزات خداوند شروع به ظهور می‌کنند.
این معجزات نه تنها در دنیای اطراف ما مشاهده می‌شوند، بلکه در درون خود انسان‌ها نیز تاثیرات شگرفی دارند. رمضان، به‌ویژه در لیالی مبارک قدر، نقطه عطفی است که در آن انسان‌ها می‌توانند از نعمت‌های بی‌پایان الهی بهره‌مند شوند و در این مسیر، نسبت به گذشته، انسان‌هایی نو و پاک‌دلی شوند. همان‌طور که در قرآن کریم آمده است: “لیله القدر خیرٌ من ألف شهر”، شب قدر بهترین شب‌هاست که انسان می‌تواند از برکات آن بهره‌مند شود. این شب‌ها فرصتی است که فرد بتواند با خود و خالق خود ارتباطی عمیق‌تر برقرار کند و در این مسیر، به شناخت واقعی خود نائل آید.
رمضان ماه تقویت روح و تزکیه نفس است. در این ماه، مسلمانان در تلاش‌اند تا با روزه‌داری، نماز، دعا، و صدقه، خود را از آلودگی‌های مادی و دنیوی پاک کنند و به قرب الهی نزدیک شوند. در این مسیر، فرد مسلمان می‌تواند از نفس خود اصلاحاتی به عمل آورد و از تعلقات دنیوی آزاد شود. این فرآیند به‌ویژه برای نسل جوان و افراد درگیر با رسانه‌ها و تکنولوژی‌ها اهمیت دارد، چرا که در این عصر، جلب توجه به مسائل معنوی و فکری نسبت به تجملات مادی سخت‌تر از همیشه شده است.
اما ماه رمضان برای مسلمانان در دنیای مدرن فرصتی است که خود را از این تعلقات رها کرده و در جستجوی حقیقت‌های غیبی باشند. رمضان، به‌طور خاص در دنیای پر از اغواگری‌های مادی و رسانه‌ای امروز، زمانی است که می‌تواند انسان‌ها را به یاد خدا و حقیقت‌های غیبی و معنوی بیندازد. در نهایت، فرد مسلمان در ماه مبارک رمضان می‌آموزد که تنها با تسلیم به اراده خداوند است که می‌تواند به حقیقت حقیقی و آرامش درونی دست یابد.
دیدگاهتان را بنویسید